Sinh non là gì? Nguyên nhân và cách chăm sóc trẻ sinh non

Trẻ bao nhiêu tuần được tính là sinh non?

Một thai kỳ đầy đủ thường kéo dài 40 tuần, hoặc trong một số trường hợp có thể là 38 hoặc 39 tuần. Những trẻ được sinh ra từ tuần 37 trở xuống được gọi là sinh non hoặc sinh thiếu tháng.

Tùy vào thời điểm sinh mà trẻ sinh non cũng có thể được chia thành những nhóm khác nhau:

• Sinh non nhẹ (từ 34 đến 36 tuần): Đây là những trường hợp sinh non ở mức độ nhẹ, khi bé đã phát triển gần như đầy đủ các cơ quan cần thiết để có thể sống ngoài tử cung, nhưng vẫn có thể gặp phải một số vấn đề nhỏ về hô hấp và cân nặng.
• Sinh non trung bình (từ 28 đến 33 tuần): Trẻ sinh non trong khoảng thời gian này thường có cân nặng và sự phát triển cơ thể chưa đầy đủ.
• Sinh non cực kỳ sớm (dưới 28 tuần): Trẻ sinh non trước 28 tuần thai kỳ thuộc nhóm nguy hiểm nhất. Chức năng của các cơ quan như phổi, não và hệ tuần hoàn chưa phát triển đầy đủ.

Trẻ sinh non có thể gặp phải những vấn đề gì?

Trẻ sinh non do chưa phát triển hoàn thiện về mặt thể chất nên có thể gặp phải những vấn đề sức khỏe liên quan đến hô hấp, thân nhiệt, tim mạch, đường tiêu hóa, hoặc nghiêm trọng hơn là bại não.

Vấn đề về hô hấp

Một trong những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng mà trẻ sinh non thường gặp phải là các vấn đề về hô hấp. Phổi của trẻ sinh non chưa phát triển đầy đủ, dẫn đến tình trạng thiếu hụt surfactant – một chất giúp phổi giãn nở và duy trì chức năng hô hấp. Khi không có đủ surfactant, các phế nang trong phổi có thể dính lại, gây khó khăn trong việc hít thở.

Trẻ sinh non có thể mắc hội chứng suy hô hấp cấp (RDS), với các triệu chứng như thở nhanh, khó thở, và tím tái. Để điều trị tình trạng này, trẻ thường cần được hỗ trợ thở bằng máy thở hoặc oxy, và trong một số trường hợp, có thể phải sử dụng thuốc để kích thích sự sản xuất surfactant trong phổi.

Rối loạn thân nhiệt

Hạ thân nhiệt có thể làm gia tăng nguy cơ tử vong ở trẻ sơ sinh, vì vậy việc ngăn ngừa hạ thân nhiệt là điều vô cùng quan trọng. Trong bụng mẹ, thai nhi thường có thân nhiệt cao hơn mẹ từ 0,5 đến 1 độ C, do đó, ngay khi chào đời, trẻ dễ bị giảm nhiệt nhanh chóng.

Ngoài ra, đối với trẻ sinh non hoặc nhẹ cân, lớp cách nhiệt và mỡ dưới da mỏng đi, khiến cơ thể trẻ dễ bị mất nhiệt do sự chênh lệch nhiệt độ giữa cơ thể và môi trường xung quanh.

Vấn đề tim mạch bẩm sinh

Hệ tim mạch của trẻ sinh non thường chưa phát triển đầy đủ, khiến trẻ dễ gặp phải các vấn đề về tim mạch. Một trong những vấn đề thường gặp là còn ống động mạch, là mạch máu nối giữa động mạch chủ và động mạch phổi chưa đóng lại sau khi sinh. Điều này dẫn đến việc máu không lưu thông hiệu quả và có thể gây suy tim, làm tăng gánh nặng cho hệ tim mạch của trẻ.

Bại não

Bại não là một trong những biến chứng nghiêm trọng mà trẻ sinh non có thể gặp phải. Bại não là tình trạng tổn thương não bộ dẫn đến các vấn đề về vận động, thăng bằng, và khả năng phối hợp cơ thể. Nguyên nhân của bại não ở trẻ sinh non thường liên quan đến xuất huyết não, tình trạng chảy máu trong não có thể gây tổn thương cho các mô não.

Trẻ sinh non cực kỳ sớm, đặc biệt là dưới 28 tuần thai, có nguy cơ bị xuất huyết não cao hơn. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về phát triển sau này, bao gồm khó khăn trong việc đi lại, giao tiếp và học tập. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời có thể giúp giảm thiểu ảnh hưởng của bại não và cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ.

Các vấn đề trong đường tiêu hóa

Trẻ sơ sinh, đặc biệt là những bé sinh non, rất dễ gặp phải các vấn đề về tiêu hóa như nôn trớ, tiêu chảy, táo bón, đau bụng, hay ăn ít. Một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất là viêm ruột hoại tử, khi ruột của bé không được cung cấp đủ máu, khiến chúng trở nên mỏng manh và có thể hoại tử hoặc thủng.

Vì vậy, nếu bé có dấu hiệu như nôn trớ thường xuyên hoặc nôn ra dịch xanh, cha mẹ cần đưa bé đến bác sĩ ngay lập tức.

Vàng da

Vàng da sơ sinh là một tình trạng phổ biến ở trẻ sinh non. Khi sinh ra, gan của trẻ sinh non chưa đủ khả năng xử lý và loại bỏ bilirubin, một sản phẩm phụ của quá trình phá hủy tế bào hồng cầu. Kết quả là bilirubin tích tụ trong cơ thể, gây ra tình trạng vàng da.Mặc dù vàng da sơ sinh thường là một hiện tượng tự nhiên, nhưng nếu mức độ bilirubin quá cao, nó có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như tổn thương não.

Thiếu máu

Thiếu máu là một vấn đề thường gặp ở trẻ sinh non, do sự phát triển chưa hoàn chỉnh của hệ thống tạo máu. Trẻ sinh non có thể thiếu hồng cầu, dẫn đến tình trạng thiếu oxy trong máu. Hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng, và thiếu máu có thể làm tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp và sốc nhiễm trùng.

Nhiễm trùng

Trẻ sinh non có hệ miễn dịch rất yếu, do đó dễ bị nhiễm trùng. Các nhiễm trùng sơ sinh có thể do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Các nhiễm trùng phổ biến ở trẻ sinh non bao gồm viêm phổi, nhiễm trùng huyết và viêm màng não.

Bên cạnh đó, một số tình trạng khác có thể gặp phải khi sinh non bao gồm trẻ chậm nói, trẻ có vấn đề về tâm lý hoặc gặp phải các vấn đề sức khỏe mãn tính. Do đó, việc thăm khám để nhận biết các dấu hiệu và can thiệp kịp thời có vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo cho sức khỏe và tương lai con sau này.

Lưu ý quan trọng khi chăm sóc trẻ sinh non

Khi chăm sóc trẻ sinh non tại nhà, cha mẹ cần chú ý theo dõi sức khỏe của bé thường xuyên, đồng thời chăm sóc cho chế độ ăn uống, sinh hoạt, ngủ nghỉ đúng cách để đảm bảo cho sức khỏe và sự phát triển của con.

Theo dõi sức khỏe thường xuyên

Trẻ sinh non thường mất thời gian lâu hơn để thích nghi với môi trường bên ngoài. Vì vậy, khi chăm sóc trẻ sinh non tại nhà, cha mẹ cần chú ý theo dõi các chỉ số như thân nhiệt, trạng thái tri giác, nhịp thở, và màu da của bé. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cha mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế ngay lập tức để kiểm tra và điều trị kịp thời.

Chế độ ăn uống cho bé

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sinh non, vì trong đó có nhiều kháng thể và protein giúp bé phát triển hệ miễn dịch. Vì vậy, mẹ cần đảm bảo sữa cho bé là tốt nhất có thể.

Khi trẻ đã đủ khỏe để chăm sóc tại nhà, mỗi ngày bé nên được ăn từ 120 – 160 ml sữa cho mỗi kg cân nặng. Sữa có thể được chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, từ 8 đến 12 lần. Đồng thời, mẹ cần bổ sung thêm các dưỡng chất như sắt, vitamin E, C, D, K, B1 và axit folic theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Chế độ ngủ của bé

Giấc ngủ rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ sinh non. Bé cần ngủ từ 16 đến 20 giờ mỗi ngày trong một môi trường yên tĩnh và thoải mái để hỗ trợ tăng trưởng. Nếu trẻ ngủ quá lâu, vượt quá 4 giờ một lần, cha mẹ cần đánh thức bé dậy để cho bé bú.

• Khi cho bé ngủ, cha mẹ cần lưu ý những điều sau:
• Không nên cho bé nằm sấp, mà cần nằm ngửa khi ngủ.
• Không mặc quá nhiều quần áo hoặc chọn đồ quá chật cho bé.
• Cho trẻ ngủ riêng trong nôi để đảm bảo an toàn.
• Tấm nệm của bé không nên quá mềm hoặc quá cứng, vì điều này có thể làm tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.

Vệ sinh và massage cho bé

Khi chăm sóc trẻ sinh non, cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến việc duy trì vệ sinh cá nhân cho bé một cách kỹ lưỡng. Trẻ sinh non nên được tắm khoảng 3 – 4 lần mỗi tuần bằng nước ấm và khăn mềm. Việc tắm quá thường xuyên có thể làm da bé bị khô, vì vậy cần phải hạn chế.

Vì da của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, quá trình vệ sinh cần được thực hiện một cách nhẹ nhàng và cẩn thận. Vào những ngày không tắm, bố mẹ có thể sử dụng bông cotton thấm nước ấm để vệ sinh các vùng như rốn hay vùng dưới tã.

Tiêm phòng

Trẻ sinh non có hệ miễn dịch rất yếu và chưa hoàn thiện, vì vậy việc tiêm phòng là cực kỳ quan trọng. Mũi tiêm đầu tiên cần thực hiện là vaccine viêm gan B và lao. Trẻ sinh non có trọng lượng trên 2000 gram sẽ được tiêm ngay khi xuất viện. Đối với những trẻ có cân nặng dưới 2000 gram, mũi tiêm này sẽ được thực hiện khi bé đủ 2 tháng tuổi.

Ngoài ra, bố mẹ cần lưu ý theo dõi các lịch tiêm chủng theo tháng tuổi của bé để đảm bảo bé được tiêm các mũi tiếp theo như ho gà, bạch hầu, uốn ván, HIB và các vaccine quan trọng khác.

Bên cạnh những kinh nghiệm trên, cha mẹ cũng nên chú ý vệ sinh không gian sống, không để phòng của bé không quá nóng hoặc quá lạnh. Nên hạn chế tiếp cho trẻ sinh non tiếp xúc nhiều bởi da của bé thường rất nhạy cảm.

Chuyển dạ sinh non là điều khiến không ít người lo lắng, tuy nhiên có thể giảm phần nào nguy cơ bằng một số biện pháp đơn giản, và quan trọng là cần khám thai đều đặn. Bạn nên trao đổi với bác sĩ càng sớm càng tốt để có thể nhận diện kịp thời và tìm ra phương án xử lý phù hợp.

Bạn có thể tìm hiểu và đăng ký gói thai sản của Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội, được thiết kế với các buổi thăm khám sức khỏe trong suốt giai đoạn trước, trong và sau khi sinh. Chương trình này được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực Sản phụ khoa, giúp sản phụ có một thai kỳ khỏe mạnh, quá trình chuyển dạ an toàn.

Lưu ý: Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của chuyên gia y tế. Bạn nên kiểm tra sức khỏe tại các cơ sở y tế có uy tín và làm theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo sức khỏe cho bản thân.

Trẻ sinh non phải đối mặt với nhiều nguy cơ sức khỏe, nhưng nếu được chăm sóc đúng cách, các bé hoàn toàn có thể phát triển khỏe mạnh. Chọn lựa cơ sở y tế uy tín là điều quan trọng để đảm bảo sự an toàn cho cả mẹ và bé. Hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ chuyên môn và đảm bảo sức khỏe.