Vẹo cổ bẩm sinh ở trẻ: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử trí

Vẹo cổ bẩm sinh là gì?

Vẹo cổ bẩm sinh là tình trạng ngay khi vừa sinh ra, đầu của trẻ có biểu hiện nghiêng sang một bên, trong khi cằm lại quay sang hướng ngược lại. Dù có vẻ như gây ra đau đớn, nhưng trẻ lại không cảm nhận sự khó chịu này.

Ngoài ra, còn một dạng khác là vẹo cổ phát sinh sau sinh, thường khiến đầu và cằm quay về cùng một hướng nhất định.

Vẹo cổ bẩm sinh là một tình trạng nhiều trẻ gặp phải, khiến nhiều phụ huynh lo lắng, tuy nhiên tình trạng này có thể khắc phục nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời.

Top 5 dấu hiệu trẻ bị vẹo cổ bẩm sinh cần chú ý

Tật vẹo cổ bẩm sinh ở trẻ có thể được phát hiện thông qua việc quan sát tư thế bất thường của trẻ, với một số biểu hiện phổ biến là nghiêng đầu về một bên hoặc cử động cổ bị hạn chế.

1. Cổ nghiêng về một phía

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của vẹo cổ bẩm sinh là sự nghiêng cổ sang một bên. Trẻ sẽ không thể giữ đầu thẳng hoặc quay đầu sang hai bên một cách tự nhiên như các trẻ khác. Thông thường, trẻ sẽ nghiêng đầu về một phía, đồng thời có xu hướng quay đầu theo một hướng nhất định.

Đôi khi, cha mẹ có thể nhận thấy trẻ có thói quen quay đầu về một hướng trong suốt quá trình ngủ hoặc khi chơi.

2. Khó khăn trong việc quay đầu

Ngoài việc cổ bị nghiêng, trẻ bị vẹo cổ bẩm sinh cũng gặp khó khăn trong việc quay đầu. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến các hoạt động như bú, chơi hoặc khi tương tác với mọi người. Trẻ có thể không thể nhìn theo đồ vật hoặc đối tượng đang chuyển động xung quanh.

3. Khối u mềm hoặc bướu nhỏ ở vùng cổ

Một dấu hiệu dễ nhận diện của vẹo cổ bẩm sinh là sự xuất hiện của một khối u nhỏ hoặc bướu ở cạnh cổ. Khi sờ vào vùng cổ của trẻ, người chăm sóc có thể cảm nhận được một cục bướu mềm, căng cứng hơn bình thường, nằm ở một bên cổ.

4. Đầu bị dẹt hoặc không đối xứng

Trẻ mắc vẹo cổ bẩm sinh có thể phát triển chứng đầu dẹt do thường xuyên ngủ hoặc nằm nghiêng một bên. Khi cổ của trẻ bị nghiêng về một phía trong thời gian dài, lực tác động lên đầu có thể dẫn đến sự thay đổi hình dạng, làm cho một bên đầu trở nên dẹt hơn so với phía còn lại.

5. Thói quen ngủ nghiêng đầu về một phía

Một dấu hiệu đáng chú ý nữa là thói quen ngủ của trẻ. Trẻ bị vẹo cổ bẩm sinh thường chỉ ngủ nghiêng về một bên, do sự không thoải mái khi ngủ với đầu thẳng.

Nếu chứng vẹo cổ ở trẻ do vấn đề cơ không được phát hiện và điều trị kịp thời, lâu dài có thể dẫn đến các biến chứng thứ phát như: biến dạng cột sống cổ và các đốt sống cổ, gây vẹo cột sống, mắt lác, thậm chí là tình trạng mặt bị lệch một bên và đầu có thể bị méo. Vì vậy, việc chú ý đến tình trạng của bé và thăm khám định kỳ có vai trò rất quan trọng.

Nếu bạn quan tâm cho bé đi khám, chứng vẹo cổ bẩm sinh thường có thể được phát hiện trong khoảng 2 tháng đầu sau khi trẻ chào đời. Bằng cách sử dụng các xét nghiệm chẩn đoán, bác sĩ sẽ xác định xem trẻ có mắc phải tình trạng này hay không.

Ngoài việc tiến hành kiểm tra sức khỏe tổng quát cho trẻ, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện chụp X-quang cổ để xác định loại vẹo cổ mà trẻ gặp phải. Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ cũng có thể chỉ định các xét nghiệm bổ sung như siêu âm thận hoặc vùng chậu, tùy thuộc vào từng loại vẹo cổ cụ thể.

Nguyên nhân dẫn đến chứng vẹo cổ bẩm sinh

Chứng vẹo cổ bẩm sinh thường xảy ra khi cơ nối giữa xương ức và xương đòn bị căng cứng, làm ảnh hưởng đến vùng cổ của trẻ. Tình trạng căng cơ có thể xuất phát từ tư thế nằm của trẻ trong tử cung, khi đầu trẻ nghiêng sang một bên, hoặc đôi khi do chấn thương cơ xảy ra trong quá trình sinh đẻ.

Một nguyên nhân khác ít gặp hơn là do dị tật ở xương cổ (đốt sống cổ), khiến các xương này phát triển bất thường, dính vào nhau hoặc có sự kết hợp giữa các yếu tố trên. Trong y học, đây được gọi là hội chứng Klippel-Feil.

Bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành chẩn đoán để xác định liệu chứng vẹo cổ bẩm sinh có liên quan đến hội chứng Klippel-Feil không, bởi vì trẻ mắc hội chứng này thường gặp các vấn đề sức khỏe khác, đặc biệt là liên quan đến thận và thính giác. Đôi khi, những bài tập kéo giãn được khuyến nghị cho vẹo cổ có thể không hiệu quả và thậm chí gây ra nguy hiểm cho trẻ mắc hội chứng Klippel-Feil.

Trong những trường hợp hiếm, vẹo cổ bẩm sinh có thể là do yếu tố di truyền, hoặc là hệ quả của các vấn đề nghiêm trọng như khối u ở tuỷ sống hoặc não, dẫn đến tổn thương nghiêm trọng cho hệ thần kinh và cơ.

Cần làm gì khi phát hiện trẻ bị vẹo cổ bẩm sinh?

Khi phát hiện trẻ bị vẹo cổ bẩm sinh, các phụ huynh nên đưa bé đến bệnh viện để được các chuyên gia vật lý trị liệu hoặc bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình tư vấn và can thiệp.

Thông thường, việc điều trị vẹo cổ bẩm sinh cho trẻ sẽ chủ yếu dựa vào các bài tập kéo căng và điều chỉnh lại tư thế cổ. Những bài tập này cần được thực hiện nhiều lần trong ngày. Mặc dù các động tác này không quá phức tạp, nhưng để đạt được kết quả tốt nhất, bạn cần làm theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.

Đối với trẻ bị vẹo cổ bẩm sinh, bạn nên tạo cơ hội cho trẻ quay đầu về phía mà bé ít quay lại nhất. Ví dụ, nếu trẻ khó quay đầu sang bên phải, bạn có thể đặt bé vào cũi và đứng ở bên phải để khuyến khích trẻ nhìn về phía đó. Ngoài ra, hãy cho bé nằm sấp khi tỉnh táo để giúp phát triển cơ cổ.

Nếu được phát hiện sớm, chứng vẹo cổ bẩm sinh có thể được cải thiện chỉ trong vài tuần, lý tưởng nhất là khi trẻ khoảng 2 đến 3 tháng tuổi, và các bài tập điều trị được thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ. Thường thì tình trạng này sẽ được cải thiện hoàn toàn trước khi trẻ tròn một tuổi.

Tuy nhiên, nếu đến 18 tháng tuổi mà cơ cổ của trẻ vẫn không hồi phục về chiều dài bình thường và phạm vi vận động vẫn bị hạn chế, bạn cần đưa bé đến bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình. Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để kéo dài các cơ cổ của trẻ.

Các tình trạng sức khỏe bất thường như vẹo cổ bẩm sinh hay trẻ chậm nói có thể không gây đau đớn, nhưng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của trẻ sau này.

Chính vì vậy, việc đảm bảo sức khỏe cho con ngay từ khi chưa chào đời có vai trò rất quan trọng. Mẹ nên thăm khám định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín để luôn theo sát sức khỏe và tình trạng của con.

Gia đình có thể tham khảo Chương trình thai sản tại Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội, với lộ trình thăm khám được thiết kế khoa học cho bà bầu trong suốt quá trình mang thai, sinh con và hậu sản. Được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực Sản phụ khoa, chương trình cam kết theo dõi chặt chẽ, giúp mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh, một cuộc chuyển dạ an toàn.

Lưu ý: Nội dung chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho ý kiến của chuyên gia y tế. Người bệnh nên thăm khám tại các bệnh viện uy tín và đảm bảo tuân thủ chỉ định của bác sĩ để việc phục hồi diễn ra hiệu quả và an toàn.

Vẹo cổ bẩm sinh là một tình trạng có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Việc chăm sóc đúng cách và theo dõi thường xuyên sẽ giúp trẻ phát triển bình thường mà không gặp phải các vấn đề nghiêm trọng. Do đó, cha mẹ nên lưu ý các dấu hiệu và đưa trẻ đến bác sĩ ngay khi phát hiện bất thường.