Chế độ dinh dưỡng sau sinh giúp sản phụ nhanh phục hồi

Chế độ dinh dưỡng sau sinh quan trọng như thế nào?

Chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh có vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng và phục hồi cho mẹ để chăm sóc bé tốt hơn.

Trong suốt thai kỳ và quá trình sinh nở, phụ nữ đã tiêu tốn khá nhiều năng lượng cho các hoạt động như cung cấp dưỡng chất cho sự phát triển của thai nhi, sản xuất sữa non vào cuối thai kỳ, tiết sữa nuôi con sau sinh, và mất máu khi sinh. Vì thế, nhu cầu về năng lượng và dinh dưỡng của các sản phụ đang cho con bú rất lớn, thậm chí còn vượt hơn so với giai đoạn mang thai.

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp mẹ phục hồi nhanh chóng mà còn hỗ trợ sức khỏe tổng thể. Thực đơn gồm các loại chất xơ, chất béo lành mạnh và protein, cộng thêm đủ nước, sẽ giúp cơ thể sản phụ hồi phục nhanh chóng, ngăn ngừa loãng xương, bổ sung lượng sắt cần thiết, và phòng tránh bệnh trĩ cùng một số vấn đề sức khỏe khác.

Mặt khác, dinh dưỡng mẹ tiêu thụ cũng ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn sữa cho bé. Hầu hết các dưỡng chất có trong sữa mẹ được tổng hợp từ thực phẩm mà mẹ ăn. Khi mẹ duy trì một chế độ ăn uống hợp lý và đầy đủ dưỡng chất, lượng sữa sản xuất sẽ đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng của bé.

Cuối cùng, chế độ ăn uống cân bằng không chỉ giúp mẹ hồi phục sức khỏe, mà còn đảm bảo mẹ có đủ năng lượng để chăm sóc con mỗi ngày. Vì vậy, việc lựa chọn các loại thực phẩm cho mẹ sau sinh sao cho hợp lý sau sinh đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với cả mẹ và bé.

Nhu cầu về dinh dưỡng cho sản phụ sau sinh

Nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng của phụ nữ đang cho con bú khá cao, thậm chí còn lớn hơn trong giai đoạn mang thai. Điều này là do mẹ phải tiêu hao nhiều năng lượng và dưỡng chất trong quá trình sinh nở, mất máu khi chuyển dạ, cũng như sản xuất sữa non và sữa mẹ để nuôi con ngay sau sinh.

Nhu cầu về năng lượng

Phụ nữ cho con bú cần tiêu thụ thêm khoảng 500kcal mỗi ngày so với mức năng lượng mà cơ thể cần trong giai đoạn chưa mang thai. Tuy nhiên, nhu cầu năng lượng của mẹ cũng phụ thuộc vào mức độ hoạt động thể chất và sự tăng cân trong thời kỳ mang thai.

Với phụ nữ có chế độ dinh dưỡng tốt trước và trong thai kỳ, tăng từ 10 – 12 kg, cần đảm bảo cung cấp năng lượng là 2.260 kcal/ngày nếu làm công việc nhẹ, và 2.550 kcal/ngày nếu làm công việc ở mức độ trung bình.

Đối với phụ nữ có chế độ ăn uống không đầy đủ, chỉ tăng dưới 10 kg trong thai kỳ, cần phải tăng cường sự đa dạng trong thực phẩm và ăn uống nhiều hơn để đáp ứng đầy đủ nhu cầu năng lượng khi cho con bú.

Nhu cầu về các chất dinh dưỡng

Để năng lượng được phục hồi nhanh chóng sau sinh, mẹ cần được bổ sung đa dạng các chất dinh dưỡng, đặc biệt là chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.

• Chất đạm: Trong 6 tháng đầu sau sinh, phụ nữ cho con bú cần cung cấp khoảng 79g protein mỗi ngày. Trong 6 tháng tiếp theo, lượng protein cần thiết giảm xuống còn 73g/ngày. Đặc biệt, khoảng 30% lượng protein tiêu thụ nên đến từ nguồn động vật. Các thực phẩm giàu đạm như cá, thịt, trứng, sữa và đậu đỗ là lựa chọn tốt cho mẹ sau sinh.
• Chất béo: Lượng chất béo trong khẩu phần ăn của sản phụ đang cho con bú nên chiếm từ 20 – 30% tổng năng lượng hàng ngày. Các loại chất béo như EPD, DHA, omega-3, omega-6… có nhiều trong dầu cá, các loại cá béo và một số loại dầu thực vật, được khuyến khích vì chúng hỗ trợ sự phát triển trí não và thị lực của trẻ.
• Vitamin và khoáng chất: Việc bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất là rất quan trọng đối với phụ nữ đang cho con bú. Các sản phụ cần ăn ít nhất 400g rau củ và trái cây mỗi ngày để cung cấp đủ các vi chất cần thiết, đồng thời đảm bảo chế độ ăn đủ chất xơ để ngăn ngừa tình trạng táo bón.
• Nước: Để duy trì việc sản xuất sữa đủ cho con, mẹ cần bổ sung khoảng 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày. Việc uống đủ nước không chỉ giúp duy trì sự khỏe mạnh cho mẹ mà còn hỗ trợ quá trình tiết sữa.

Lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho sản phụ sau sinh

Việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng phù hợp cho sản phụ không chỉ cần quan tâm đến những loại thực phẩm nên ăn, những thực phẩm nên kiêng sau sinh mà còn cần quan tâm đến số lượng và thói quen ăn uống.

Sau đây là một số lưu ý về chế độ dinh dưỡng mà sản phụ cần chú ý:

Tăng số bữa ăn trong ngày

Vì nhu cầu về năng lượng và dinh dưỡng của phụ nữ sau sinh và đang cho con bú cao hơn so với bình thường, nên khẩu phần ăn cần được chia thành nhiều bữa trong ngày. Cụ thể, mẹ nên ăn từ 3 đến 6 bữa mỗi ngày để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể.

Đa dạng các nhóm thực phẩm

Chế độ ăn của sản phụ đang cho con bú nên đảm bảo sự đa dạng và bao gồm đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm: tinh bột, đạm, chất béo, và vitamin khoáng chất.

Một chế độ ăn cân đối, kết hợp nhiều loại thực phẩm lành mạnh có thể bao gồm các nhóm như tinh bột, sữa và chế phẩm từ sữa, chất béo, protein, vitamin, khoáng chất và nước.

Việc chọn lựa thực phẩm tươi ngon và đảm bảo vệ sinh cũng rất quan trọng, giúp bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.

Thực phẩm nên ăn sau sinh

• Cá hồi: Là nguồn thực phẩm bổ dưỡng rất tốt cho các sản phụ mới sinh. Cá hồi chứa hàm lượng DHA cao, giúp cải thiện tâm trạng của mẹ và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của hệ thần kinh của trẻ. Mỗi tuần, mẹ nên tiêu thụ khoảng 336g cá hồi để bổ sung dưỡng chất cần thiết.
• Thịt bò: Thịt bò là nguồn thực phẩm phong phú với chất sắt, protein và vitamin B12, giúp cung cấp năng lượng cần thiết cho sản phụ. Tuy nhiên, phụ nữ cho con bú nên chọn thịt bò nạc để giảm thiểu việc nạp quá nhiều chất béo vào cơ thể.
• Trái cây: Phụ nữ sau sinh và đang cho con bú nên bổ sung ít nhất 150g trái cây mỗi ngày. Những hoa quả tốt cho mẹ sau sinh thường bao gồm cam, quýt giàu vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ sức.
• Ngũ cốc nguyên hạt và gạo lứt: Đây là những nguồn thực phẩm cung cấp năng lượng lâu dài cho cơ thể mẹ, đồng thời giúp tạo ra sữa chất lượng cho bé, đảm bảo nguồn dinh dưỡng tốt cho sự phát triển của trẻ.
• Rau củ: Các loại rau xanh như cải bó xôi và súp lơ xanh rất giàu vitamin A, giúp tăng cường sức khỏe cho cả mẹ và bé. Ngoài ra, rau củ, đặc biệt là các loại đậu, còn chứa nhiều vitamin C, sắt và canxi, tất cả đều rất có lợi cho cơ thể.
• Chế phẩm từ sữa ít béo: Các sản phẩm như sữa tươi, sữa chua và phô mai rất giàu vitamin D, giúp xương của cả mẹ và bé khỏe mạnh. Bên cạnh đó, sữa cũng cung cấp protein, vitamin B và canxi. Mỗi ngày, mẹ nên uống khoảng 700ml sữa để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng.

Thực phẩm nên tránh sau sinh

Các thực phẩm mà mẹ đã ăn có thể ảnh hưởng đến nguồn sữa cho con bú. Do đó, sau khi sinh bạn cần lưu ý và hạn chế một số loại thực phẩm như sau:

• Đồ ăn cay: Các món ăn cay có thể gây kích ứng dạ dày của mẹ và ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa của bé, khiến bé gặp vấn đề về tiêu hóa.
• Rượu và bia: Hệ thần kinh và hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương với ngay cả một lượng nhỏ cồn. Thêm vào đó, việc mẹ uống rượu bia cũng có thể làm giảm khả năng tiết sữa.
• Trà và cà phê: Mẹ không nên tiêu thụ quá nhiều trà và cà phê trong thời gian cho con bú. Các chất kích thích này có thể khiến trẻ khó chịu, quấy khóc, hoặc gặp khó khăn trong việc ngủ.
• Gia vị có mùi mạnh: Các gia vị như hành, tỏi có thể làm thay đổi mùi vị của sữa mẹ, khiến bé cảm thấy khó chịu khi bú.
• Cá chứa thủy ngân: Một số loại cá như cá kiếm, cá mập và cá ngừ có thể chứa hàm lượng thủy ngân cao. Khi mẹ ăn những loại cá này, thủy ngân có thể truyền qua sữa và ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thần kinh của bé.
• Thực phẩm dễ hư hỏng hoặc nghi ngờ bị ôi thiu: Những thực phẩm không tươi, dễ bị ôi thiu có thể gây hại cho sức khỏe của mẹ và bé.

Ngoài ra, mẹ cũng nên chú ý theo dõi phản ứng của bé sau khi ăn một loại thực phẩm nào đó, vì một số thực phẩm có thể gây dị ứng cho bé. Các triệu chứng dị ứng thường gặp có thể bao gồm: bé bú kém, tiêu chảy, khó tiêu, nổi mẩn đỏ, sưng mắt, sưng môi, chảy nước mũi, hoặc nôn trớ.

Ngoài chế độ dinh dưỡng, việc nghỉ ngơi hợp lý cũng đóng vai trò thiết yếu. Sản phụ cần tránh căng thẳng, lo lắng, buồn phiền hay mất ngủ, vì điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và khả năng chăm sóc con. Việc duy trì tâm lý lạc quan và thoải mái giúp quá trình hồi phục sau sinh diễn ra thuận lợi hơn.

Một yếu tố cần lưu ý nữa là thận trọng khi sử dụng thuốc trong thời gian cho con bú. Các loại thuốc như kháng sinh, thuốc nội tiết tố hay thuốc tác động lên hệ thần kinh cần được sử dụng một cách cẩn trọng, dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ, để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

Chế độ dinh dưỡng cho mẹ cần được quan tâm và bổ sung đầy đủ ngay từ khi mang thai. Bạn có thể tham khảo và đăng ký Chương trình thai sản của Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội để được tư vấn chuyên môn và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Với đội ngũ bác sĩ sản khoa giàu kinh nghiệm đồng hành, bạn có thể yên tâm hơn về thai kỳ sắp tới.

Lưu ý: Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho các chẩn đoán, thăm khám của bác sĩ chuyên khoa. Bạn nên tuân thủ theo hướng dẫn để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho mình và bé.

Dinh dưỡng sau sinh là yếu tố quan trọng không chỉ giúp sản phụ phục hồi sức khỏe mà còn đảm bảo sự phát triển của trẻ thông qua nguồn sữa mẹ. Một chế độ ăn uống hợp lý và cân bằng sẽ hỗ trợ mẹ nhanh chóng hồi phục và duy trì năng lượng. Hãy luôn chú trọng vào việc lựa chọn thực phẩm tươi ngon, đầy đủ dưỡng chất để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.