Rung nhĩ vĩnh viễn: Chẩn đoán, mức độ nguy hiểm và hướng điều trị lâu dài

Rung nhĩ vĩnh viễn là gì?

Rung nhĩ vĩnh viễn là tình trạng bệnh nhân rung nhĩ không thể khôi phục nhịp tim bình thường dù đã được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau. Rung nhĩ vĩnh viễn có thể do rung nhĩ kịch phát, rung nhĩ dai dẳng và rung nhĩ kéo dài tiến triển nặng lên.

Rung nhĩ kịch phát: là tình trạng rung nhĩ kết thúc trong vòng 7 ngày, có thể tự chấm dứt mà không cần điều trị. Rung nhĩ kịch phát có thể tái phát với tần suất khác nhau tùy từng người bệnh.

Rung nhĩ dai dẳng: xảy ra khi rung nhĩ không tự chấm dứt trong vòng 7 ngày. Người bệnh cần dùng thuốc hoặc can thiệp thủ thuật như  sốc điện chuyển nhịp, triệt đốt qua ống thông để phục hồi nhịp tim bình thường.

Rung nhĩ kéo dài: là tình trạng rung nhĩ kéo dài liên tục hơn 12 tháng mà không cải thiện. Người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị để kiểm soát nhịp và dự phòng biến chứng

Theo một số khảo sát được thực hiện tại châu Âu, 15% bệnh nhân rung nhĩ kịch phát và 30% bệnh nhân rung nhĩ dai dẳng sẽ tiến triển thành rung nhĩ vĩnh viễn. Những bệnh nhân rung nhĩ kịch phát, rung nhĩ dai dẳng và rung nhĩ kéo dài kèm những yếu tố sau đây sẽ có nguy cơ cao tiến triển thành rung nhĩ vĩnh viễn:

• Tuổi cao.
• Mắc các bệnh lý tim mạch như bệnh van tim, tăng huyết áp, suy tim… Rung nhĩ vĩnh viễn là rối loạn nhịp tim phổ biến nhất ở bệnh nhân suy tim, với tỷ lệ mắc lên đến hơn 30%. Ngoài ra, khoảng 60% bệnh nhân có bệnh lý về van hai lá bị rung nhĩ vĩnh viễn.
• Mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
• Mắc rung nhĩ không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Rung nhĩ vĩnh viễn có nguy hiểm không?

Rung nhĩ vĩnh viễn khiến người bệnh phải đối diện với nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, suy tim.

Nguyên nhân là do ở bệnh nhân rung nhĩ, hai tâm nhĩ rung hỗn loạn tạo điều kiện thuận lợi để cục máu đông hình thành trong buồng tim. Nếu cục máu đông thoát ra ngoài và gây tắc mạch máu não, bệnh nhân sẽ bị đột quỵ. Trên thực tế, bệnh nhân rung nhĩ có nguy cơ đột quỵ cao gấp 5 lần so với người khỏe mạnh.

Ngoài ra, tim rung nhanh khiến cơ tim phải làm việc quá sức, hậu quả là bệnh nhân rung nhĩ có nguy cơ cao bị suy tim.

Người bệnh rung nhĩ vĩnh viễn có nguy cơ cao gặp các biến chứng này hơn so với bệnh nhân rung nhĩ kịch phát và rung nhĩ dai dẳng. Do đó, đây được coi là loại rung nhĩ nguy hiểm nhất, cần được theo dõi chặt chẽ để tránh biến chứng đe dọa tính mạng và đảm bảo chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Chẩn đoán rung nhĩ vĩnh viễn

Rung nhĩ vĩnh viễn thường được chẩn đoán sau khi xác định các biện pháp nhằm khôi phục nhịp tim bình thường cho bệnh nhân trong một thời gian dài hầu như không có hiệu quả.

Ngoài ra, đối với một số trường hợp (bệnh nhân lớn tuổi, có nhiều bệnh lý kèm theo hoặc bác sĩ tiên lượng các phương pháp điều trị có nhiều rủi ro với bệnh nhân…), bác sĩ có thể khuyến cáo bệnh nhân sống chung với rung nhĩ thay vì cố gắng phục hồi nhịp xoang do hiệu quả và lợi ích phục hồi nhịp tim không cao. Khi đó, bệnh nhân sẽ được chẩn đoán mắc rung nhĩ vĩnh viễn.

Các chỉ định cận lâm sàng chẩn đoán rung nhĩ vĩnh viễn tương tự như các loại rung nhĩ khác. Sau khi bác sĩ hỏi bệnh, kiểm tra cân nặng, mạch, huyết áp, khám tim phổi, tuyến giáp và kiểm tra các dấu hiệu của tình trạng suy tim, bệnh nhân cần thực hiện:

• Điện tâm đồ: nhằm ghi lại nhịp tim thông qua các điện cực được gắn trên người bệnh nhân. Bệnh nhân rung nhĩ vĩnh viễn thường cần làm điện tâm đồ nhiều lần để bác sĩ chắc chắn là nhịp tim bình thường của bệnh nhân không thể khôi phục.
• Siêu âm tim: giúp bác sĩ kiểm tra tình trạng suy tim, tình trạng của động mạch vành, hoạt động của các van tim cũng như khảo sát hình ảnh huyết khối trong buồng tim.
• Xét nghiệm máu: nhằm đánh giá chức năng thận, kiểm tra chức năng tuyến giáp, kiểm tra đường máu ở bệnh nhân bị đái tháo đường… để bác sĩ kê đơn thuốc phù hợp.

Hướng điều trị rung nhĩ vĩnh viễn

Trong trường hợp bệnh nhân rung nhĩ vĩnh viễn, việc điều trị cần tập trung vào kiểm soát tần số thất, ngăn ngừa nguy cơ huyết khối, thay vì cố gắng phục hồi nhịp xoang.

Các biện pháp can thiệp tim mạch như triệt đốt qua ống thông, phẫu thuật… thường ít được xem xét cho bệnh nhân rung nhĩ vĩnh viễn. Mặc dù các biện pháp này có thể có hiệu quả trong việc điều chỉnh nhịp tim, nhưng nguy cơ tái phát cao, đặc biệt là khi bệnh đã trở thành mạn tính. Hơn nữa, khi rung nhĩ đã tồn tại lâu dài, các thay đổi cấu trúc trong tim (như giãn nở nhĩ, thay đổi mô cơ tim) có thể khiến việc phẫu thuật trở nên kém hiệu quả hơn, đồng thời tiềm ẩn nhiều rủi ro khi phẫu thuật.

Theo Hiệp hội Tim mạch Châu Âu (European Society of Cardiology – ESC), việc sử dụng máy tạo nhịp cho bệnh nhân rung nhĩ vĩnh viễn chỉ áp dụng trong một số trường hợp cụ thể, như ở bệnh nhân rung nhĩ kèm block tâm nhĩ độ 3 hoặc những người có nhịp tim không kiểm soát được mặc dù đã áp dụng liệu pháp điều trị tối ưu.

Do đó, với bệnh nhân rung nhĩ vĩnh viễn, phương pháp điều trị chủ yếu là dùng thuốc. Tùy theo mức độ triệu chứng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kiểm soát nhịp tim thích hợp để duy trì nhịp tim ở mức 80 – 100 lần/phút nhằm hạn chế bệnh lý cơ tim do nhịp tim nhanh.

• Thuốc chẹn beta như Bisoprolol, Atenolol, Metoprolol, Carvedilol có tác dụng làm chậm nhịp tim cả lúc bệnh nhân vận động và nghỉ ngơi.
• Thuốc chẹn kênh calci như Verapamil, Diltiazem giúp kiểm soát tốt nhịp tim. Tuy nhiên, bệnh nhân rung nhĩ kèm theo suy tim hoặc huyết áp thấp cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ nếu được chỉ định sử dụng loại thuốc này.
• Digoxin có thể được bác sĩ kê đơn khi bệnh nhân không dung nạp hai loại thuốc trên hoặc dùng phối hợp với các thuốc kiểm soát nhịp tim khác.

Bên cạnh đó, để ngăn ngừa cục máu đông hình thành và phát triển, bệnh nhân rung nhĩ vĩnh viễn cần duy trì suốt đời thuốc chống đông theo chỉ định và sự theo dõi định kỳ của các bác sĩ chuyên khoa Nội tim mạch và Nội thần kinh.

Nếu mắc các bệnh kèm theo như tăng huyết áp, suy tim, đái tháo đường, bệnh tuyến giáp…, bệnh nhân cũng cần dùng thêm một số thuốc đặc trị theo chỉ định của bác sĩ.

Sống chung với rung nhĩ vĩnh viễn

Ngoài việc tuân thủ điều trị, người bệnh rung nhĩ vĩnh viễn cần duy trì lối sống lành mạnh để có được thể trạng tốt nhất:

• Ăn nhiều trái cây, rau củ và các thực phẩm giàu chất xơ, đồng thời hạn chế các món ăn nhiều muối, đường, thực phẩm chiên rán hoặc chế biến sẵn.
• Duy trì cân nặng hợp lý bằng cách tăng cường vận động ở cường độ vừa phải như đi bộ nhanh, bơi lội, yoga, thái cực quyền…
• Hạn chế rượu bia, đồ uống chứa caffeine như trà, cà phê, nước tăng lực và bỏ thuốc lá để tránh kích thích nhịp tim tăng nhanh cũng như tránh tương tác thuốc có thể gặp phải gây ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc.
• Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc, có thể tham gia các lớp thiền định, yoga hoặc thực hành hít thở sâu để sống vui hơn, khỏe hơn.

Cùng với đó, bệnh nhân cần tái khám định kỳ theo hẹn và thông báo với bác sĩ những triệu chứng bất thường, tác dụng không mong muốn của thuốc để bác sĩ đưa ra hướng xử trí kịp thời.

Nếu có người nhà mắc rung nhĩ vĩnh viễn, gia đình hãy đảm bảo nhắc nhở bệnh nhân dùng thuốc đúng chỉ định, tránh quên liều, uống không đúng liều… Bạn cũng nên chuẩn bị các thiết bị cần thiết tại nhà để theo dõi nhịp tim, huyết áp của bệnh nhân. Khi thấy bệnh nhân có các dấu hiệu bất thường, như mệt mỏi quá mức, khó thở, yếu liệt một bên cơ thể, méo miệng, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội, ngất xỉu…, cần gọi cấp cứu, nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất.

Rung nhĩ vĩnh viễn là một trong những bệnh lý tim mạch nguy hiểm, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Phòng ngừa rung nhĩ bao gồm việc phát hiện sớm và can thiệp đúng cách. Với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội là địa chỉ điều trị rung nhĩ uy tín.

TS. BS. Alain Lebon, chuyên gia tim mạch và điện sinh lý được chứng nhận bởi Hiệp hội Nhịp tim Châu Âu cho biết: “Mục tiêu điều trị rung nhĩ là kiểm soát tần số thất, kiểm soát nhịp và dự phòng huyết khối tắc mạch để giảm thiểu các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh cơ tim do nhịp tim nhanh. Phác đồ điều trị đưa ra cho bệnh nhân buộc phải được cân nhắc cụ thể theo từng trường hợp, đặt lên bàn cân về lợi ích và rủi ro của từng hướng điều trị.”

Với bệnh nhân trẻ tuổi, không có bệnh cơ tim hoặc không đáp ứng thuốc, triệt đốt qua ống thông có thể được chỉ định để điều trị triệt để. Bệnh viện Việt Pháp là bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam trang bị hệ thống lập bản đồ tim 3D Abbott EnSite X EP System thế hệ mới nhất sử dụng ống thông dùng một lần nhập khẩu từ Mỹ, giúp bác sĩ xác định và tác động tới mô tim gây ra rung nhĩ chính xác tới từng milimet. Hệ thống phòng can thiệp DSA hiện đại, tuân thủ các tiêu chuẩn khử khuẩn cao nhất của Pháp. Nhờ đó, tỷ lệ thành công của thủ thuật triệt đốt qua ống thông điều trị rung nhĩ được nâng cao đáng kể.

Để được tư vấn về bệnh lý rung nhĩ hoặc đặt lịch khám với các bác sĩ, chuyên gia tim mạch hàng đầu của Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội, quý khách hàng vui lòng liên hệ hotline 024 3577 1100.