Chỉ định và chống chỉ định trong nội soi đại tràng

Chỉ định chính xác đối tượng trong nội soi đại tràng

Để biết rõ đối tượng được chỉ định nội soi đại tràng là những ai, trước hết cần tìm hiểu kỹ về quy trình của phương pháp này.

Nội soi đại tràng là gì?

Nội soi đại tràng là một thủ thuật sử dụng một ống mềm, dài và mỏng có gắn camera ở đầu (gọi là ống nội soi) để kiểm tra bên trong đại tràng và trực tràng. Thủ thuật này giúp bác sĩ nhìn thấy các bất thường như polyp, viêm loét hay ung thư.

Ai nên thực hiện nội soi đại tràng?

Không phải ai cũng cần thực hiện nội soi đại tràng. Dưới đây là danh sách những đối tượng thường được chỉ định:

• Người trên 45 tuổi: Đây là độ tuổi mà nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng tăng cao. Các chuyên gia y tế khuyến nghị người trên 45 tuổi nên thực hiện nội soi đại tràng định kỳ mỗi 10 năm.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại tràng: Nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh này, bạn nên thực hiện nội soi đại tràng sớm hơn, có thể bắt đầu từ 40 tuổi hoặc sớm hơn tùy theo chỉ định của bác sĩ.
• Người có triệu chứng liên quan đến hệ tiêu hóa: Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như đau bụng kéo dài, thay đổi thói quen đi tiêu, chảy máu trực tràng, hay giảm cân không rõ nguyên nhân, bạn nên đi khám và có thể được chỉ định nội soi đại tràng.
• Người có bệnh lý tiền sử: Những người đã từng mắc các bệnh như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, hay polyp đại tràng nên thực hiện nội soi định kỳ để kiểm tra và phòng ngừa biến chứng.

Chống chỉ định tuyệt đối và tương đối trong nội soi đại tràng

Trước khi thực hiện nội soi đại tràng, bác sĩ sẽ đánh giá nguy cơ, cân nhắc chống chỉ định để hạn chế tối đa các biến chứng. Dưới đây là những chống chỉ định chính:

Các trường hợp chống chỉ định

Nội soi tiêu hóa dưới thường được cân nhắc đối với các trường hợp bệnh nhân có bệnh nền hoặc phụ nữ mang thai.

• Viêm đại tràng cấp tính (đặc biệt là viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn thể hoạt động mạnh) làm tăng nguy cơ thủng ruột khi nội soi.
• Viêm phúc mạc: Đây là một tình trạng viêm nhiễm nặng nề của màng bụng, và nội soi đại tràng có thể làm tình trạng này trầm trọng hơn.
• Bệnh nhân mắc bệnh tim mạch nặng (suy tim mất bù, nhồi máu cơ tim cấp, rối loạn nhịp nặng) có nguy cơ biến chứng tim mạch trong quá trình nội soi.
• Rối loạn đông máu: Bệnh nhân mắc bệnh lý về máu, đặc biệt là rối loạn đông máu, có nguy cơ chảy máu cao trong quá trình nội soi.
• Mang thai: Nội soi đại tràng thường không được khuyến cáo cho phụ nữ mang thai, trừ trường hợp thật sự cần thiết (ví dụ nghi ngờ ung thư đại tràng, xuất huyết tiêu hóa không rõ nguyên nhân). Nếu bắt buộc phải thực hiện, bác sĩ sẽ cân nhắc phương pháp thay thế hoặc áp dụng các biện pháp an toàn.

Tham khảo thêm về lưu ý nội soi dạ dày cho bà bầu: Nội soi dạ dày cho bà bầu và lưu ý khi thực hiện đảm bảo an toàn mẹ và bé.

Nhóm bệnh nhân đặc biệt

Ngoài ra độ tuổi cũng là yếu tố cân nhắc trước khi thực hiện nội soi đại tràng:

• Người cao tuổi: Người cao tuổi có thể có nhiều bệnh lý nền và sức khỏe yếu, do đó cần được đánh giá cẩn thận trước khi quyết định thực hiện nội soi.
• Trẻ em: Nội soi tiêu hóa trẻ em thường chỉ định trong trường hợp có triệu chứng nghiêm trọng hoặc nghi ngờ bệnh lý tiêu hóa (bệnh Crohn, polyp, viêm loét đại tràng.

Vì sao cần thực hiện theo chỉ định nội soi đại tràng của bác sĩ?

Việc thực hiện nội soi đại tràng theo chỉ định của bác sĩ không chỉ đảm bảo an toàn cho bệnh nhân mà còn tối ưu hóa hiệu quả của phương pháp này. Dưới đây là những lý do chính:

• Giảm thiểu rủi ro: Nội soi đại tràng dù là phương pháp an toàn nhưng vẫn tiềm ẩn những rủi ro như thủng ruột, chảy máu. Chỉ định đúng đối tượng sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro này.
• Chuẩn bị kỹ lưỡng: Bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân cách chuẩn bị trước khi nội soi đại tràng, từ việc nhịn ăn, uống thuốc nhuận tràng cho đến việc ngưng sử dụng một số loại thuốc.
• Phát hiện bệnh lý sớm: Nội soi đại tràng cho phép phát hiện sớm các bệnh lý như polyp, ung thư đại tràng, giúp tăng cơ hội điều trị thành công.
• Đánh giá toàn diện: Phương pháp này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp và toàn diện toàn bộ đại tràng, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác.
• Tiết kiệm chi phí: Việc chỉ định đúng đối tượng giúp tránh lãng phí tài nguyên y tế và chi phí không cần thiết.
• Điều trị kịp thời: Phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý sẽ giảm thiểu chi phí điều trị trong tương lai.

Cách khám bệnh cho đối tượng chống chỉ định nội soi đại tràng

Để đáp ứng nhu cầu khám bệnh cho đối tượng chống chỉ định nội soi đại tràng, có một số phương pháp khác có thể được áp dụng thay thế như:

1. Chụp X-quang đại tràng có bơm thuốc cản quang (Barium Enema – Thụt bari)

Chụp X-quang đại tràng là một phương pháp không xâm lấn sử dụng chất cản quang barium để làm nổi bật hình ảnh của đại tràng trên phim X-quang. Quy trình này bao gồm các bước sau:

• Chuẩn bị: Bệnh nhân cần làm sạch đại tràng trước khi chụp bằng cách sử dụng thuốc nhuận tràng và dung dịch làm sạch.
• Thực hiện: Bệnh nhân sẽ nằm trên bàn X-quang và chất barium sẽ được đưa vào đại tràng qua một ống nhỏ.
• Chụp phim: Kỹ thuật viên sẽ chụp các hình ảnh X-quang từ nhiều góc độ khác nhau để kiểm tra toàn bộ đại tràng.

2. Chụp cắt lớp vi tính (CT) đại tràng

CT đại tràng (CT colonography – nội soi đại tràng ảo) là phương pháp tạo hình ảnh 3D đại tràng bằng chụp cắt lớp vi tính, giúp phát hiện polyp và tổn thương mà không cần đưa ống nội soi vào cơ thể.

Tương tự như chụp X-quang, bệnh nhân cần làm sạch đại tràng trước khi chụp bằng fortrans. Bệnh nhân nằm trên bàn CT và một ống nhỏ sẽ được đặt vào trực tràng để bơm khí hoặc CO₂ giúp căng đại tràng, tạo điều kiện quan sát tốt hơn. Máy CT sẽ quay quanh cơ thể bệnh nhân và chụp các hình ảnh chi tiết của đại tràng.

3. Siêu âm đại tràng

Siêu âm đại tràng là một phương pháp sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh của đại tràng. Mặc dù không phổ biến như các phương pháp khác, siêu âm đại tràng có thể được sử dụng trong một số trường hợp cụ thể. Bác sĩ sẽ dùng một đầu dò siêu âm để quét qua vùng bụng và trực tràng của bệnh nhân, tạo ra hình ảnh trực tiếp trên màn hình.

4. Xét nghiệm phân

Xét nghiệm phân là một phương pháp đơn giản và ít xâm lấn để kiểm tra các vấn đề liên quan đến đại tràng. Các loại xét nghiệm phân phổ biến bao gồm:

• Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT): Kiểm tra sự hiện diện của máu ẩn trong phân, có thể là dấu hiệu của ung thư đại tràng hoặc polyp.
• Xét nghiệm DNA trong phân: Kiểm tra sự hiện diện của các thay đổi di truyền trong tế bào đại tràng có thể liên quan đến ung thư.

Nội soi đại tràng là phương pháp quan trọng trong chẩn đoán bệnh lý đại tràng nhưng cần thực hiện theo chỉ định chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Việc nắm vững các thông tin về chống chỉ định nội soi đại tràng và các phương pháp thay thế sẽ giúp cải thiện chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho bệnh nhân một cách tối ưu.